Próba wysiłkowa (elektrokardiograficzny test wysiłkowy) to badanie, w którym oceniamy pracę serca podczas wysiłku fizycznego. U osób z chorobą wieńcową w czasie badania mogą wystąpić objawy niedokrwienia mięśnia sercowego pod postacią bólu w klatce piersiowej oraz zmian w zapisie EKG. Ponad to w teście wysiłkowym możemy ocenić ewentualne zaburzenia rytmu serca oraz kontrolować ciśnienie tętnicze i częstość akcji serca w trakcie i tuż po wysiłku. Badanie pozwala także ocenić wydolność fizyczną pacjentów co ma duże znaczenie zwłaszcza w kontekście rehabilitacji kardiologicznej oraz u chorych po zawale serca.

Dlaczego i w jakich sytuacjach badanie jest zalecane?
Choroba niedokrwienna serca (choroba wieńcowa) objawiająca się typowo wysiłkowym bólem w klatce piersiowej i typie pieczenia/gniecenia zamostkowego, jest najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce. Stanowi jednocześnie jedną z najgroźniejszych chorób układu krążenia.

Wskazania do wykonania próby wysiłkowej:

• diagnostyka choroby niedokrwiennej serca, bólu w klatce piersiowej, duszności, obniżenia tolerancji wysiłku,
• ocena skuteczności leczenia farmakologicznego choroby niedokrwiennej serca,
• ocena skuteczności zabiegów angioplastyki wieńcowej (z wszczepieniem stenów) lub „by-passów” (operacji pomostowania aortalno-wieńcowego),
• ocena pacjentów po przebytym zawale serca,
• diagnostyka zaburzeń rytmu serca, kołatań serca,
• diagnostyka omdleń i zasłabnięć,
• ocena wybranych chorych z niewydolnością serca lub wadami serca (wrodzonymi bądź nabytymi),
• ocena wydolności fizycznej.

Na czym polega badanie?
Badanie trwa około 20-30 minut. Podczas testu wysiłkowego pacjent chodzi po bieżni ruchomej lub rzadziej pedałuje na rowerze stacjonarnym (ergometrze rowerowym). Wielkość wysiłku określa się przy pomocy w tzw. jednostek metabolicznych (metabolic equivalent – MET; 1 MET to spoczynkowe zużycie tlenu wynoszące 3,5 ml/kg masy ciała/min.).
Badania nie można przeprowadzać u osób z problemami w poruszaniu się (np. z zaawansowaną choroba zwyrodnieniową stawów czy z niedowładem kończyn dolnych po udarze mózgu). Ponad to badanie ma ograniczoną przydatność w elektrokardiograficznej diagnostyce choroby niedokrwiennej serca u osób z tzw. blokiem lewej odnogi pęczka Hisa (LBBB) oraz z rozrusznikiem serca.

Jak właściwie należy przygotować się do badania?

• zabrać ze sobą luźne, wygodne ubranie
• ważne jest założenie wygodnych, wiązanych butów.

Ubranie powinno być tak dobrane, by pacjent mógł się swobodnie rozebrać do pasa w celu przyklejenia elektrod do skóry klatki piersiowej w okolicy mostka:

a) w przypadku kobiet należy ubrać sportowy stanik (klasyczny stanik z metalowymi elementami jak fiszbiny i haftki nie jest preferowany i może fałszować wynik badania),
b) w przypadku mężczyzn należy wydepilować przednią powierzchnię klatki piersiowej tj. tors, gdyż elektrody muszą być przyklejone bezpośrednio do skóry.

Powinniśmy zabrać ze sobą (o ile jest to możliwe):

• karty wypisowe/informacyjne ze szpitali (jeśli takie posiadamy),
• wynik poprzedniego testu wysiłkowego oraz badania EKG (o ile były wykonywane w przeszłości),
• listę przyjmowanych na stałe leków.

O czym jeszcze trzeba pamiętać:

• przed badaniem w przychodni należy odpocząć ok. 15 minut, zaś do 12 godzin wcześniej nie należy wykonywać dużych wysiłków fizycznych,
• przed badaniem pacjent przyjmuje wszystkie leki, które standardowo zażywa (o ile kierujący na badanie lekarz nie zadecyduje inaczej),
• przed badaniem (co najmniej 24h) nie należy spożywać alkoholu,
• w dniu badania na 2-3 godziny przed badaniem nie spożywać posiłków (wcześniej jednak należy zjeść lekki posiłek) ani ani palić papierosów,
• badanie nie powinno być wykonane w trakcie infekcji, a fakt ich istnienia należy zgłosić przed badaniem.

Po zakończeniu badania należy umówić się na odebranie wyniku, którego interpretacja wymaga oceny przez kardiologa.