Z RZS, czyli reumatoidalnym zapaleniem stawów zmaga się coraz większa liczba Polaków. Problem ten nie dotyczy już wyłącznie ludzi starszych. Pierwsze objawy zaczynają odczuwać także osoby w wieku 20 – 25 lat. Choroba przynosi nie tylko ból, ale również utrudnia codzienne funkcjonowanie. O tym, jak z nią sobie radzić i kiedy skonsultować się ze specjalistą, rozmawiamy z dr n. med. Weroniką Kleczyńską-Szpakiewicz, reumatologiem.

Jak ustrzec się przed RZS? Czy istnieją jakieś sposoby zapobiegania zachorowaniu?
Reumatoidalne zapalenie stawów ma nie do końca poznaną etiologię wieloczynnikową. Do jednych z jej przyczyn zalicza się dziedziczenie wielogenowe. W przypadku tej choroby nie można więc mówić o zapobieganiu. Istnieją czynniki środowiskowe, sprzyjające rozwojowi RZS. Zaliczamy do nich bakterie próchnicy zębów (Aggregatibacter actinomycetemcomitans), otyłość, kontakt z azbestem oraz palenie papierosów. Tych rzeczy można unikać i działać profilaktycznie, ale nie daje to nam całkowitej pewności, że choroba się nie ujawni.

Reumatologia jest dziedziną medycyny, która wciąż się rozwija, a mimo to nadal często stosuje się wyłącznie leczenie objawowe. Dlaczego tak ciężko jest dotrzeć do sedna choroby?
Choroby układowe są zróżnicowaną grupą schorzeń. Bardzo często takie choroby mają kilka przyczyn. Wszystko uzależnione jest od wielu genów oraz czynników środowiskowych. Wraz z rozwojem nauki coraz lepiej je poznajemy, co przekłada się na leczenie. Najnowsza generacja leków biologicznych działa na poziomie komórkowym oraz przekaźników i receptorów. Zatem nie stosuje się jedynie „zaleczania” choroby lekami objawowymi, a proces terapeutyczny ukierunkowuje się na zaburzenia autoimmunologiczne.

Skoro reumatoidalne zapalenie stawów to także choroba genetyczna, jakie jest prawdopodobieństwo, że zachorujemy na tę właśnie przypadłość, jeśli występuje ona wśród naszych bliskich?
Ryzyko zachorowania na RZS jest około 2 do 5 razy wyższe, jeśli w bliskiej rodzinie ta choroba już wystąpiła. Jednak samo obciążenie genetyczne nie oznacza, że ta choroba musi się u nas na 100% rozwinąć.

Jak na reumatoidalne zapalenie stawów wpływa odpowiednio zbilansowana dieta? Czy zdrowy sposób odżywiana się może spowolnić postępowanie choroby?
Zbilansowana i zróżnicowana dieta, bogata w naturalne antyoksydanty, prebiotyki i probiotyki, jest bardzo ważna, nie tylko w przypadku schorzeń reumatycznych. Należy pamiętać także, aby unikać jedzenia wysokoprzetworzonego oraz typu fast food. Zdrowy sposób odżywiania poprawia ogólne samopoczucie i codzienne funkcjonowanie chorych.
Obecnie coraz częściej sięgamy do alternatywnych metod leczenia i ziołolecznictwa.

Czy w przypadku RZS ma to rację bytu? Na ile dary natury są w stanie pomóc nam w leczeniu tej choroby?
W leczeniu RZS nie powinno się opierać na metodach alternatywnych. Jest to niezgodne z medycyną opartą na dowodach naukowych (EBM – Evidence Based Medicine). Opóźnienie wdrożenia leczenia przeciwzapalnego i uzyskanie remisji szybko prowadzi do nieodwracalnych zmian w układzie ruchu i narządach wewnętrznych. W przyszłości u pacjenta może dojść do gorszego przebiegu choroby lub braku remisji. Ziołolecznictwo powinno stanowić jedynie dodatek, podobnie jak np. redukcja poziomu stresu czy polepszenie czynności wątroby. Należy być jednak ostrożnym, gdyż część ziół wchodzi w interakcję z klasycznymi lekami.

Czy przed pierwszą wizytą u reumatologa pacjent powinien przejść jakieś określone badania, czy to laboratoryjne czy obrazowe? Jeśli tak, to jakie?
Nie jest to konieczne, gdyż listę badań najlepiej dostosować pod wywiad z pacjentem. Dopiero na tej podstawie można zlecić badania, mając podejrzenie, z jaką chorobą zmaga się pacjent. Na pierwszą wizytę można się udać jedynie z podstawowymi badaniami takimi jak morfologia, OB, CRP, parametry czynności wątroby oraz nerek oraz badanie ogólne moczu.